Jacobalia

In het eerste nummer van de Jacobsstaf, voorjaar 1989, staat een artikel van Mireille Madou, getiteld: ‘Jacobalia in Nederland’, een inleiding op de serie ‘Jacobalia in Nederland’. Madou definieert Jacobalia als ‘sporen die de cultus van Sint-Jacobus in de beeldende kunsten in Nederland heeft nagelaten’.

In het vijftigste nummer van de Jacobsstaf, juni 2001, wordt het woord ‘sporen’ in de definitie van Madou nader uitgewerkt: het betreft niet enkel objecten in de beeldende kunsten zoals bijvoorbeeld kerken, beelden, schilderijen, maar ook andere zaken die samenhangen met de cultus van Sint-Jacobus zoals Sint-Jacobusgasthuizen en -broederschappen.

De werkgroep Cultuur en Geschiedenis is nog een stap verder gegaan en beschouwt alles wat in het verleden of heden in relatie staat met Sint-Jacobus en de bedevaart naar Santiago als Jacobalia, zo bv ook een straat die vernoemd is naar Sint-Jacobus.

kies een plaats kies een provincie kies een regio

Jacobalia in Haarlem: inleiding

Ter inleiding op de bijna 50 Jacobalia in Haarlem een kort overzicht van de geschiedenis. 1. Sint-Jacobskapel, Schotersingel 2, momenteel Het Dolhuys, Nationaal Museum

Sint-Jacobskapel

Vóór 1319 werd op het terrein van de Schoterburcht, net buiten de muren van de stad, een Sint-Jacobskapel gebouwd, in eerste instantie bedoeld voor

Regentenbord 1

Namen van de Regenten van het Buiten-Gasthuis te Haarlem, vanaf 1838. De historische link met het Sint Jacobs-Godshuis blijkt uit de schelp en het

Regentenbord 2

Een tweede wandbord bevindt zich ook in het Museum het Dolhuys. Hierop de namen van de leden van het Burgerlijk Armbestuur van Haarlem. Net

Sint Jacobsgilde

Er is geen duidelijkheid over het jaar van oprichting, maar het is niet onwaarschijnlijk dat het Gilde omstreeks 1400 door uit Santiago terugkerende pelgrims

Vijzel

Koperen vijzel of asbak met motieven van Sint-Jacob uit de 16de eeuw. De vijzel is ca. 9 cm hoog en uitgevoerd in geel koper.

Draagschelp

Een van de leden van het Haarlems Sint Jacobsgilde ontving in 1949 een zilveren schelpje, dat oudtijds door de gildebroeders gedurende de jaarlijkse maaltijd

Sint-Jacobssaltaar

Tegen de zestien hoofdkolommen van het koor, dat omstreeks 1400 gereed kwam, zijn altaren opgericht, waaronder het altaar van het Sint-Jacobsgilde. In het eerste

Tapijtschildering

De kolommen in het hoogkoor van de Sint-Bavokerk zijn voorzien van tapijtschilderingen. Deze dateren uit de 15e eeuw. Deze tapijtimitaties waren al geschilderd vóór

Sluitsteen 1

In totaal zijn er 42 sluitstenen. Sluitsteen 7, vlakbij de kolom, waartegen vroeger het Sint-Jacobsaltaar heeft gestaan, bevat het symbool van Sint-Jacob: de Jacobsschelp.

Sluitsteen 2

Deze sluitsteen, in het onderstaande boekje met het nummer 32, is de een na laatste rechts vóór het orgel. Gezien de Jacobsschelp op de

Jacobsschelpen op grafsteen

Bij toeval ontdekten we, een delegatie van het Genootschap op bezoek in Grote of Sint-Bavokerk, dit Jacobalium op grafsteen nr. 18. Afgebeeld is een

Rouwbord 1

Op de Westelijke muur van het Noordertransept hangt een rouwbord met het familiewapen van Mr. Diderik Le Leu de Wilhem. Hij is begraven te

Rouwbord 2

Op de Westelijke muur van de Brouwerskapel hangt een rouwbord met het familiewapen van Quirina Catharina van Sijpesteijn, weduwe van Volkert van Jever. Zij

Charter

Dit Charter A betreft het oudste archiefstuk betreffende Sint Jacobus Major in het Noord-Hollands Archief, een wat vergeeld perkament. Het is een testamentaire beschikking

Compostela 1587

Een Compostela is het officiële kerkelijke document (oorkonde) waarmee het Kapittel van de Kathedraal van Santiago erkent dat de persoon die erom vraagt, gekomen

Inkomsten Jacobs Gasthuis 1663

Dit document is een overzicht van het kapitaal dat de inkomsten vormt van het St. Jacobs Gasthuis voor de verhuur van vier morgen land,

Reglement van een Refuge

De ordonnantie omtrent de regels voor pelgrims en anderen die gebruik maken van het Sint Jacobs Gasthuis aan de Hagestraat te Haarlem. Het is

Gravure 1

Kopergravure van Hendrick Golzius, omstreeks 1589. Onder de prent het derde artikel van de geloofsbelijdenis: “Die ontvangen is uit de Heilige Geest, geboren uit

Gravure 2

Kopergravure uit 1624. Graveur: Jacob Adriaansz. Matham. Eigendom van het Haarlemse Sint Jacobsgilde. De plaat uit 1624 en een afdruk worden bewaard in het

Beeld

Dit beeldje is eigendom van het Haarlems Sint Jacobsgilde. Het 16e eeuws eikenhouten beeldje van Sint-Jacob met zilveren staf is waarschijnlijk een oud altaarbeeldje.

Pelgrimsbeker

Deze pelgrimsbeker, eigendom van het Haarlemse Sint Jacobsgilde, was een geschenk van alle gildebroeders in 1698. Hij is gemaakt door de Haarlemse zilversmid Willem

Schild

Dit schild is in 1622 door de gildebroeder van het Haarlemse Sint Jacobusgilde Jacob Adriaensz. Matham ontworpen en is vervaardigd door de zilversmid Jacob

IJzeren kist

Op Sint Jacobsdag, 25 juli 1611, is deze kist geschonken aan het Haarlemse Sint Jacobsgilde door , zoals een schildering op de deksel aangeeft:

Sint-Jacobs Godshuis 1

De geschiedenis van dit gasthuis is uitgebreid beschreven door B. Speet en H. Bouwknegt: Het Sint Jacob -Godshuis: 550 jaar katholieke charitas in Haarlem,

Beeld

Het beeld staat in de hal vóór de kapel in het Rosenstock Huessyhuis. Het is een beeld van gips, ca. 120 cm. hoog; het

Kapel in het Sint Jacobs-Godshuis

De oudste aan Sint-Jacob gewijde kapel in Haarlem werd in 1319 gebouwd op het terrein van de Schoterburcht buiten de stadsmuren van Haarlem.Zie item:

Glas-in-loodramen

De glas-in-loodramen geven een beeld van momenten uit het leven van Sint Jacobus. Zij bevinden zich in de buitenmuur van de kapelzaal van het

Glas-in-loodraam 1

Jacobus beschermde de bewoners, wezen, ouden van dagen en de zusters die voor hen zorgden, gedurende de Tweede Wereldoorlog.

Glas-in-loodraam 2

links: de roeping van Jacobus rechts: Jacobus, tesamen met Petrus en Johannes, getuige van de opwekking van de dochter van Jaïrus

Glas-in-loodraam 3

links: Jacobus is aanwezig bij de verheerlijking van Jezus op de berg Thabor. rechts: De moeder van Jacobus en Johannes vraagt Jezus haar zonen

Glas-in-loodraam 4

links: Jacobus, te samen met Petrus en Jahannes, met Jezus in de Hof van Olijven rechts: Jacobus ontvangt de pelgrimsstaf

Glas-in-loodraam 5

links: Prediking van Jacobus rechts: Gevangenneming van Jacobus

Glas-in-loodraam 6

links: de ter dood veroordeling van Jacobus rechts: het bloed van de martelaren is het zaad van de kerk

Retabel/Beeldengroep

Het rechter paneel van het altaar is een afbeelding van Christus en de drie apostelen, die hem vergezellen in de Hof van Gethsemane. Uiterst

Gevelsteen 1

Een mooie gevelsteen met een bewogen historie. In feite zijn het twee stenen. Het onderste deel met het jaartal 1599 is uitgevoerd in Renaissance

Gevelsteen 2

De grote versierde Jacobsschelp of kamschelp (Pecten maximus) was oorspronkelijk ingemetseld in de voorgevel van het toenmalige Sint Jacobs Godshuis(Gasthuis). De schelp dateert uit

Gevelornament

Ter gelegenheid van 750 jaar Haarlem hebben een aantal organisaties het initiatief genomen om een gevelsteen te plaatsen op de voorgevel van het voormalige

Startstreep

Onder het gevelornament van Eric Claus (1995) op het Rosenstock Huessyhuis, het voormalige Sint Jacobs Godshuis, is in de klinkerbestrating een startstreep verwerkt, aan

ANWB-bord

Op 200 meter na de startstreep voor het Sint-Jacobs Godshuis staat dit ANWB-bord: nog 2375 km !!