Jacobalia

In het eerste nummer van de Jacobsstaf, voorjaar 1989, staat een artikel van Mireille Madou, getiteld: ‘Jacobalia in Nederland’, een inleiding op de serie ‘Jacobalia in Nederland’. Madou definieert Jacobalia als ‘sporen die de cultus van Sint-Jacobus in de beeldende kunsten in Nederland heeft nagelaten’.

In het vijftigste nummer van de Jacobsstaf, juni 2001, wordt het woord ‘sporen’ in de definitie van Madou nader uitgewerkt: het betreft niet enkel objecten in de beeldende kunsten zoals bijvoorbeeld kerken, beelden, schilderijen, maar ook andere zaken die samenhangen met de cultus van Sint-Jacobus zoals Sint-Jacobusgasthuizen en -broederschappen.

De werkgroep Cultuur en Geschiedenis is nog een stap verder gegaan en beschouwt alles wat in het verleden of heden in relatie staat met Sint-Jacobus en de bedevaart naar Santiago als Jacobalia, zo bv ook een straat die vernoemd is naar Sint-Jacobus.

kies een plaats kies een provincie kies een regio

Putdeksel 3

GESLACHT – NEPTUNUS Gebruikt is de Neptunea tabulata; een prachtig gevormde schelp uit westelijk Noord-Amerika. De slak leeft op 400 meter diepte. In de

Putdeksel 4

NAVEL – UMBONIUM ‘KNOOPJES’ Umbonium is een klein fijn gevormd slakje uit de Stille Oceaan. De schelp is rijk aan parelmoer en wordt gebruikt

Putdeksel 5

HANDEN – STROMBUS Strombusschelpen zijn vanwege hun grootte en hun schoonheid geliefde verzamelobjecten. Strombus gigas wordt in Peru als trompet gebruikt waarmee de zon

Putdeksel 6

BORST – ‘HART’: KAURI Kaurisoorten leven in vele soorten en variëteiten in de warmere delen van de oceanen over de hele wereld. Er bestaan

Putdeksel 7

HOOFD – JACOBSSCHELP De Sint Jacobsschelp ‘Pecten jacobaea’ leeft in de Atlantische oceaan. In Frankrijk (Coquille Saint Jacques) en in Spanje (Vieira) wordt deze

Sint Jacobsgasthuis

In 1478 begint Hille van Swol, na het overlijden van haar man Arent van Suerhusum, aan het oprichten van een gasthuis voor eerbare mannen

Sint Jacobsvleugel

Het voormalige Sint Jacobsgasthuis was opgegaan in het Sint Anthony Gasthuis. Toen het Sint Anthony Gasthuis in de 19e eeuw te klein werd en

Gedenksteen Sint Jacobsgasthuis

In de achtergevel van de Sint Jacobsvleugel van het Nieuwe Sint Anthony Gasthuis is een poortje met in de top een gevelsteen met een

Sint Jacobskapel

Bij de stichting van het Sint Jacobsgasthuis werd in een deel van het huis aan de Klokstraat een kapel ingericht. In deze Sint Jacobskapel

Sint Jacobsleen 2 en -prebende

De bezittingen die toebehoorden aan de Sint Jacobskapel van het Sint Jacobsgasthuis waren ondergebracht in een Sint Jacobsleen. Uit het Sint Jacobsleen werden de

Nieuwe of Sint Jacobstoren

Circa 1540 werd op de hoek van de Grote Hoogstraat en de Klokstraat ter plekke van een deel van het opgeheven Sint Jacobsgasthuis een

Kleine Sint Jacobsstraat 1

De naam Kleine Sint Jacobstraat wordt voor het eerst gemeld uit 1588. De straat heet thans Beijerstraat (voor het eerst gemeld in 1590, dus

Kleine Sint Jacobsstraat 2

De naam Kleine Sint Jacobstraat voor deze straat wordt voor het eerst vermeld in 1646. Thans is het sinds 1946 het Auckamastraatje. De straat

Kookatelier De Kleyne Sint Jacob

Net om de hoek van het Auckamastraatje (Kleine Sint Jacobsstraat 2) bevindt zich op het Herenwaltje een kookatelier met de naam De Kleyne Sint

Kleine Sint Jacobsstraat 3

De Klokstraat liep oorspronkelijk van de Weerd tot de Grote Hoogstraat en heeft zijn naam te danken aan het huis ter Klokke op de

Huis de Jonge St. Jacob

Het huis op nummer 9 in het huidige Maria Annastraatje (Kleine Sint Jacobsstraat 3) had als naam De jonge St. Jacob. De donker gekleurde

Gevelsteen De Jonge St. Jacob

De gevelsteen van het huis De Jonge St. Jacob in het huidige Maria Annastraatje (Kleine Sint Jacobsstraat 3) is verplaatst naar het huis Eewal

Sint Jacobssteeg

Dit is een benaming (vermeld in 1552) voor de Klokstraat en wel het gedeelte tussen de Sint Jacobsstraat en de oostelijker gelegen Grote Hoogstraat.

Steeg bij Sint Jacobskapel

Deze benaming (vermeld in 1485) voor het oostelijk deel van de Klokstraat dat tussen de Sint Jacobsstraat en de Grote Hoogstraat grenst aan het

Sint Jacobs- of Tontjepijp

Op de overgang van de Sint Jacobsstraat naar de Wirdumerdijk ligt een genmetselde boogbrug. De brug ligt ook op de scheiding van het Nauw

Sint Jacobspoort

De Sint Jacobspoort stond op het eind van de Sint Jacobsstraat. De aanleg van een nieuwe singelgracht (1481-1494) maakte een nieuwe poort aan de

Brede Sint Jacobsstraat

De naam Brede Sint Jacobsstraat kwam in 1705 voor als naam voor de Wirdumerdijk. In 1705 was de Sint Jacobspoort al lang verplaatst van

Straat nae Sint Jacobspoort

Dit is een duidelijke benaming voor de Wirdumerdijk, toen de Sint Jacobspoort in zuidelijke richting verplaatst was (genoemd in 1583 en 1597). “Nae” staat

Bij Sint Jacobspoort in Sint Jacobsstraat

Dit is een in 1594 en 1619 genoemde benaming voor de Wirdumerdijk nadat de Sint Jacobspoort in zuidelijke richting was verplaatst.

Prent 1

Op deze prent is Jacobus in een actieve loophouding afgebeeld. Zijn kleding is opgeschort. Hij draagt geen hoed. Er is wel een stralenkrans om

Prent 2

Op deze prent draagt Jacobus een loshangende mantel en geen hoed. In zijn rechter hand houdt hij een staf en in zijn linker hand

Prent 3

Van deze prent met een onbekende maker is in de collectie van het Fries museum geen afbeelding beschikbaar. Daarom kan niet vastgesteld worden of

Lepel

Op het uiteinde van een zilveren lepel staat een staande Jacobus afgebeeld. De afbeelding is van de achterkant en daardoor niet goed te zien.

Tafelschel

Van deze bronzen tafelschel in de vorm van een pelgrim is geen afbeelding in de collectie beschikbaar. De persoon heeft een wijde mantel met

Gemeentewapen

De gemeente Manaldumadeel had het gemeentehuis in Menaldum. In 2018 ging Menaldumadeel met Franekeradeel, Het Bildt en een deel van Littenseradeel op in de

Luidklok

Roemeling vermeldt dat de luidklok uit 1448 van de Hippolytuskerk in Olterterp is opgedragen ter ere van Maria en Jacobus.

Maria- en/of Jacobskerk a

Roemeling vermeldt dat de kerk in Olterterp vermoedelijk al in de 12e eeuw gesticht is. Deze kerk is in 1500 vervangen door de huidige.

Maria- en/of Jacobskerk b

Roemeling geeft aan dat de oorspronkelijke patroonheilige(n) van de uit 1415 stammende Sint Hippolytuskerk in Olterterp, Maria en of Jacobus zou(den) kunnen zijn op

Sint-Jacobuskerkje 1 (p.c.)

Er rest alleen nog een foto van de in 1909 afgebroken Sint-Jacobuskerk, die gelegen was midden op het kerkhof. De contouren van de kerk

Sint-Jacobuskerkje 2a

De Sint-Jacobuskerk, die midden op het kerkhof in Siegerswoude stond, is in 1909 afgebroken. Dit kerkhof lag aan de Beakendyk. Aan de Binnenwei is

Sint-Jacobuskerkje 2b

Nadat het in 1909 gebouwde kerkje kort na de oorlog was afgebrand is de kerk in 1949 aan de Binnenwei herbouwd. Deze kerk is

Gevelbord

Het bord is bevestigd op de buitenmuur van het Sint Jacobuskerkje. De tekst is in het Fries: Hear, meitsje my Jou sillge wei kenber

Sint-Jacobiparochie Sint-Jabik

Sint-Jacobiparochie is ontstaan toen in 1505 de aangeslibde kwelders van het Bildt bedijkt en ontgonnen werden. Het gebied was eigendom van de Duitse graaf

Sint-Jacobsburen

Sint-Jacobsburen is een naam waaronder Sint-Jacobiparochie ook bekend is. Het element buren komt vaker voor in plaatsnamen in Friesland en is afgeleid van buurt

Patroonheilige

Sint-Jacobiparochie behoort met Leeuwarden en Den Haag tot de drie plaatsen in Nederland waarvan Jacobus de Meerdere de patroonheilige is.