Jacobalia

In het eerste nummer van de Jacobsstaf, voorjaar 1989, staat een artikel van Mireille Madou, getiteld: ‘Jacobalia in Nederland’, een inleiding op de serie ‘Jacobalia in Nederland’. Madou definieert Jacobalia als ‘sporen die de cultus van Sint-Jacobus in de beeldende kunsten in Nederland heeft nagelaten’.

In het vijftigste nummer van de Jacobsstaf, juni 2001, wordt het woord ‘sporen’ in de definitie van Madou nader uitgewerkt: het betreft niet enkel objecten in de beeldende kunsten zoals bijvoorbeeld kerken, beelden, schilderijen, maar ook andere zaken die samenhangen met de cultus van Sint-Jacobus zoals Sint-Jacobusgasthuizen en -broederschappen.

De werkgroep Cultuur en Geschiedenis is nog een stap verder gegaan en beschouwt alles wat in het verleden of heden in relatie staat met Sint-Jacobus en de bedevaart naar Santiago als Jacobalia, zo bv ook een straat die vernoemd is naar Sint-Jacobus.

kies een plaats kies een provincie kies een regio

Kelk

Jacobus de Meerdere is afgebeeld op de voet van de kelk. Hij is uitgedost als pelgrim met een breedgerande hoed met een schelp en

Monstrans

Op één van de lobben van de voet van deze monstrans is Jacobus de Meerdere afgebeeld. (Helaas is er geen afbeelding beschikbaar.) De monstrans

Kandelaar 1

Dit is de eerste van het stel kandelaars op een driekantige voet. Deze kandelaar draagt op de voet een afbeelding van Jacobus de Meerdere

Kandelaar 2

Dit is de tweede van het stel kandelaars op een driekantige voet. Deze kandelaar draagt op de voet een afbeelding van Jacobus de Meerdere

Hostiedoos

Een zilveren hostiedoos met de beeltenis van Sint-Jacobus, staande op het deksel. De heilige is voorzien van zijn gebruikelijke attributen, een staf, een boek

Processiestafbekroning

Dit is een zilveren bekroning van een processiestaf. Het moet een afbeelding van Jacobus de Meerdere zijn. In zijn linker hand heeft hij een

Paxtafeltje

Paxtafeltje met Jacobus van Compostela. Het is mogelijk gemaakt in Spanje of Frankrijk in de tweede helft van de 15e eeuw (1450-1499). Bedevaartgangers naar

Grafsteen

Zandstenen grafsteen van een anoniem lid van de Jacobusbroederschap te Utrecht. De steen wordt gedateerd in de 15e eeuw. De vervaardiger is onbekend, maar

Pelgrimsinsigne 1

Dit is een pelgrimsinsigne van git (Spaans: azabache) en is een afbeelding van Jacobus de Meerdere. Het insigne is vermoedelijk onderdeel geweest van een

Pelgrimsinsigne 2

Dit is een pelgrimsinsigne in de vorm van een schelp zoals dat uit Santiago de Compostela meegenomen werd als souvenir. Zij konden op bijvoorbeeld

Pelgrimsinsigne 3

Dit pelgrimsinsigne in de vorm van een schelp is gemaakt in een legering van tin en lood. Zeer waarschijnlijk is het gemaakt in Santiago

Pelgrimsinsigne 4

Dit pelgrimsinsigne in de vorm van een schelp is vermoedelijk van zilver. Het is waarschijnlijk gemaakt in Santiago de Compostela en meegenomen als souvenir

Pelgrimsinsigne 5

Dit pelgrimsinsigne in de vorm van een schelp is gemaakt in een legering van tin en lood. Het is zeer waarschijnlijk gemaakt in Santiago

Schelp

De schelp legt een link met de pelgrimage naar het graf van Jacobus de Meerdere in Santiago de Compostela. De hoogte van de schelp

Zegelstempel

Op dit stempel staat Jacobus de Meerdere afgebeeld. Het is van koper. Het is vooralsnog niet duidelijk voor welke instelling het stempel bedoeld was.

Zegelafdruk

Dit is een afdruk van het zegelstempel in was. Nu is duidelijk te zien dat de afbeelding geplaatst is in een kapel. Rechts staat

Draagpenning

Op deze koperen draagpenning staat Jacobus de Meerdere afgebeeld op de voorzijde. Hij heeft een staf in zijn linker hand. Op de rechter schouder

Penning

Deze, door intensief gebruik tamelijk sterk afgesleten loden penning, was bestemd voor de kerkzangers van de Sint Jacobskerk in Gent. Op de voorzijde is

Boekbeslag

Op de klamp van een boekbeslag waarmee een boek gesloten werd is Jacobus de Meerdere afgebeeld. Jacobus heeft stevige reislaarzen aan. In zijn rechter

Reliek 1

dit reliek is een vermeend stukje bot van Jacobus de Meerdere. Samen met een reliek van Johannes Evangelist zit het in een klein zilveren

Reliek 2

Dit reliek, een vermeend stukje bot van Jacobus de Meerdere bevindt, samen met relieken van 13 andere apostelen en heiligen, in een groot reliekmadaillon.

Beeld 1

Dit beeld stelt voor de apostel Jacobus Major. Hij houdt in zijn rechter hand een pelgrimsstaf met een kelk eraan. Zijn hoofd is niet

Beeld 2

Titel: “Sint Jacobus Major” Kunstenaar: Anoniem Utrechts Afmetingen: hoogte 96,5×79,3×11 cm Datering: 1500-1525 Objectnummer: 1833 Er zijn zeven balksleutels, gemaakt door een anonieme Utrechtse

Beeldengroep 1

Titel: “Maria met Kind, de heilige Jacobus en het gebedsportret van een geestelijke” Kunstenaar: Meester van de Utrechtse Stenen Vrouwenkop, atelier Afmetingen: hoogte 62×63,8×10,6

Beeldengroep 2

Titel: “Maria met Kind, de heiligen Jacobus en Barbara en het gebedsportret van een geestelijke” Kunstenaar: Meester van de Utrechtse Stenen Vrouwenkop, atelier Afmetingen:

Beeldengroep 3

Titel: “Maria met Kind, de heiligen Jacobus en Hiëronymus en het gebedsportret van een geestelijke” Kunstenaar: Anoniem Utrechts Afmetingen: hoogte 96,5×79,3×11 cm Datering: 1460-1480

Zegel

Het zegel van de gasthuisbroederschap: in een gotische nis knielt een pelgrim voor Sint-Jacobus. Het randschrift: S(igillum)-HOSPITALIS-FRATRUM-BEATI-JACOBI-TRAIECTENSIS, (zegel van het gasthuis van de broeders

Sint-Jacobsbroederschap

De eerste verwijzing naar de Sint-Jacobsbroederschap, alsmede het gelijknamige gasthuis, dateert uit 1375. De Broederschap had de zorg voor het gasthuis. In 1528 werd

Sint-Jacobsgasthuis

Uit 1375 stammen de eerste verwijzigingen naar het Sint-Jacobsgasthuis en de gelijknamige broederschap. Deze broederschap had de zorg voor het gelijknamige gasthuis. Het broederschapshuis

Herberg Galisse

Op de plaats van het pand op de hoek van het Jacobskerkhof en de Oudegracht, Galisse genaamd, stond in de middeleeuwen een herberg voor

Gevelsteen

Deze gevelsteen markeert het voormalige Jacobsgasthuis te Utrecht. De steen is aangebracht boven de vroegere Sint-Jacobsgasthuissteeg.

Beeld

De kale plek die achterbleef na het sterven van een perenboom, achter het voormalige St.-Jacobusgasthuis aan de Oudegracht 213 in de Utrechtse binnenstad moest

Jacobsgasthuissteeg

De Jacobgasthuissteeg loopt vanaf de Springweg in de richting van de Oude Gracht, waar het Jacobsgasthuis was gevestigd op 213. In de steeg waren

Latei

De Jacobgasthuissteeg loopt vanaf de Springweg in de richting van de Oude Gracht, waar het Jacobsgasthuis was gevestigd op 213. In de steeg waren

Jacobsbrug

Deze brug over de Oude Gracht verbindt het Jacobskerkhof met de Jacobijnenstraat. Men beweert dat de brug is aangelegd om de paters vanuit het

Lantaarnconsole

De gemeente Utrecht is in 1953 begonnen met het restaureren van de panden aan de grachten en het opknappen van het straatmeubilair. Besloten werd

Gevelsteen

Op deze gevelsteen, aangebracht in 1990, ziet men Jacobus de Meerdere afgebeeld als een pelgrim met een pelgrimsstaf en een jacobsschelp boven zijn hoofd.

Sint-Jacobsstraat

De Sint-Jacobsstraat is nu een vrij brede uitvalsweg uit het centrum van Utrecht. De straat loopt aan de westzijde van de Jacobikerk.

Jacobskerkhof

Het gebied ten zuiden van de Jacobikerk wordt al vanouds Jacobskerkhof genoemd. Tegen een gevel van een van de panden is een tegeltableau aangebracht

Jacobskerksteeg

De Jacobskerksteeg loopt pal achter het koor van de Jacobikerk.