Jacobalia

In het eerste nummer van de Jacobsstaf, voorjaar 1989, staat een artikel van Mireille Madou, getiteld: ‘Jacobalia in Nederland’, een inleiding op de serie ‘Jacobalia in Nederland’. Madou definieert Jacobalia als ‘sporen die de cultus van Sint-Jacobus in de beeldende kunsten in Nederland heeft nagelaten’.

In het vijftigste nummer van de Jacobsstaf, juni 2001, wordt het woord ‘sporen’ in de definitie van Madou nader uitgewerkt: het betreft niet enkel objecten in de beeldende kunsten zoals bijvoorbeeld kerken, beelden, schilderijen, maar ook andere zaken die samenhangen met de cultus van Sint-Jacobus zoals Sint-Jacobusgasthuizen en -broederschappen.

De werkgroep Cultuur en Geschiedenis is nog een stap verder gegaan en beschouwt alles wat in het verleden of heden in relatie staat met Sint-Jacobus en de bedevaart naar Santiago als Jacobalia, zo bv ook een straat die vernoemd is naar Sint-Jacobus.

kies een plaats kies een provincie kies een regio

Gevelsteen

Deze gevelsteen, waarop het wapen van de familie Oosting staat afgebeeld, is ingemetseld in de buitenmuur (Museumlaantje) van de tentoonstellingszaal van het Drents Museum.

Muurschildering

Ten oosten van Emmen staat een rooms-katholiek kerkgebouw in Barger Oosterveld. Deze Gerardus Majellakerk werd gebouwd in 1905-1906. De kerk binnenlopend ziet men meteen

Sint-Jacobusaltaar 1 en -vicarie

Meppel scheidde zich in 1422 af van het veel grotere Kolderveen en werd een zelfstandige parochie. De al bestaande kapel werd omgevormd tot een

Oprichtingsakte Sint Jacobusaltaar

In het archief van de Gemeente Meppel, ondergebracht in het Drents Archief te Assen, bevindt zich een akte uit 1504, waarin de pastoor Everardus

Sint-Jacobusbroederschap

In 1504 werd in Meppel een Sint-Jacobusbroederschap opgericht. Deze broederschap had tot taak een altaar voor Sint-Jacobus op te richten en te zorgen voor

Sint-Jacobusaltaar 2 en -vicarie

In 1504 is het Sint-Jacobusaltaar geplaatst door de Sint-Jacobusbroederschap die tegelijkertijd werd opgericht. Op dit altaar werd een vicarie gevestigd. In de voorlopige Monumentenlijst

Jacobskerk (p.c.)

De kleine witte Jacobskerk dateert uit 1831. De middeleeuwse, aan Jacobus gewijde kerk van het nabij gelegen Sandebuur werd toen afgebroken. Voor de bouw

Sint-Jacobuskerk (p.c./r,k.)

Rond het jaar 900 werd er in Rolde de eerste kerk gesticht. Eerst een houten kerk, die rond 1200 werd vervangen door een Romaanse

Grafsteen

In de vloer van het koor van de kerk in Rolden ligt een aantal grafstenen. Op één ervan is een wapenschild met drie Jacobsschelpen.

Jacobsschelp

Bij de restauratie rond 1960 werd een fragment van een Jacobsschelp gevonden op de plek waar vroeger een altaar heeft gestaan. Tamelijk speculatief werd

Glas-in-loodraam

Bij de laatste verbouwing van de kerk (midden jaren 60 van de 20e eeuw) vond men op de fundering van een van de altaren

Ikoon

In de nis in het koor van de Jacobuskerk in Rolde is ook een ikoon geplaatst. Jacobus is afgebeeld in een lang blauw gewaad

Jacobuskerk a

In 1139 werd Sandebuur (Roderwolde), samen met meerdere kerken, door bisschop Andreas overgedragen aan de Sint Plechelmuskerk in Oldenzaal. De overgedragen kerken zouden bisschoppelijke

Jacobuskerk b

In Sandebuur is in de 13e eeuw een vervangende kerk gebouwd. De kerk bleef aan Jacobus gewijd. Deze kerk zou het karakter van de

Jacobusaltaar en -vicarie

In de aan Jacobus gewijde kerk stond een Jacobusaltaar. Volgens Magnin was aan dat altaar een vicarie verbonden en vonden er in 1538 schenkingen

Magnuskerk (p.c.)

De Hervormde of Magnuskerk zou volgens sommige bronnen oorspronkelijk gewijd zijn aan Sint Jacobus. Dit moet echter berusten op verwarring met de Jacobuskerk in

Klok (luidklok)

De klok in de toren van de N.H. kerk in Farmsum is gegoten in 1555 door de Utrechtse klokkengieter Jan Tolhuys. Hij was bestemd

Sint-Jacobuskerk (p.c.)

De kerk van Feerwerd heeft Jacobus de Meerdere als patroonheilige. De kerk dateert uit de eerste helft van de 13e eeuw, de toren is

Luidklok

Roemeling vermeldt een afbeelding van zowel Jacobus als van Liudgerus op de luidklok van de kerk in Garnwerd die zelf Liudgerus als patroonheilige heeft.

Beeld 1

De twaalf apostelbeelden zijn een geschenk van de arts/kunstenaar Koos van Bruggen aan de Doopsgezinde Gemeente in Groningen. Ze stonden in deze kerk centraal

Sint-Jacobusaltaar, -vicarie en -prebende

Roemeling vermeldt in zijn gedegen onderzoek van de kerken in de drie noordelijke provincies een Sint-Jacobusaltaar, -vicarie en -prebende in Stad Groningen. De beschrijving

Gevelsteen

Jacob Grovens en zijn echtgenote Eteke Sluchtinge stichtten in 1494 het Jacob en Anna Gasthuis. Dit gasthuis staat bekend als “lekkerbeetjesgasthuis”? of “lekkerbekkengasthoes”?, omdat

Kleermakersgilde

In de stad Groningen bestond een Kleermakersgilde dat is opgericht in 1420 en als patroonheilige Sint Jacobus had. Het gilde onderhield een kaars in

Hoedenmakersgilde

Het Hoedenmakersgilde in Groningen werd opgericht in 1499. Het gilde had Sint Jacobus als patroonheilige. Het gilde onderhield een licht in de Martinikerk. De

Linnenweversgilde

In Groningen bestond een Linnenweversgilde met Sint Jacobus als patroonheilige. De wevers waren al bekend in 1436. Het eerste keur van dit gilde dateert

Beeld 2

Een beeld van Sint-Jacobus de Meerdere uit het einde van de 14e eeuw (1385-1400), vervaardigd van Bamberger zandsteen. Jacobus draagt een schelp op de

Pelgrimsinsigne-1

Deze Sint-Jacob is in 1986 gevonden tijdens archeologisch werk in stad Groningen op de hoek Hardewikerstraat en Eerste Drift. Het is gemaakt van azabache,

Monstrans

Deze verguld zilveren monstrans is gemaakt voor de kerk in Campen (Ost-Friesland) en in de collectie van het Groninger Museum terecht gekomen. Ter hoogte

Aurifries

Op dit kazuifel staan op het aurifries op de voorzijde drie heiligen en wel van boven naar beneden Jacobus Maior, Ursula en Simon. Jacobus

Miskelk

De verguld zilveren miskelk is afkomstig uit Delfzijl. De vele schelpen die op deze kelk zijn afgebeeld verwijzen vermoedelijk naar Jacobus Major. De voet

Klokafgietsel Ulrum

In de serie afgietsels van klokken is er ook een van een klok uit Ulrum. Afgebeeld is Sint Jacobus de Meerdere. Hij draagt een

Klokafgietsel Garsthuizen

Op dit afgietsel van een klok uit Garsthuizen is Jacobus de Meerdere afgebeeld. Jacobus heeft een lange baard, een grote mantel en op zijn

Klokafgietsel Zuurdijk

Dit is een afgietsel in gips van een afbeelding op een klok uit Zuurdijk. In de band met figuren en tekst staat rechts een

Klokafgietsel Bedum

Het afgietsel in gips is van een afbeelding op een klok van de r.k. kerk in Bedum. Jacobus is afgebeeld met een lange baard,

Klokafgietsel Leegkerk (plus ontwerp)

Het afgietsel in gips betreft een afbeelding op een klok in Leegkerk. Jacobus is afgebeeld in pelgrimsgewaad met op zijn borst drie schelpen. In

Pelgrimsinsigne-2

Pelgrimsinsigne in de vorm van een Jacobsschelp. Zo’n insigne werd door een pelgrim uit Santiago de Compostela mee naar huis genomen. Dit exemplaar werd

Huis Sint Jacob 1

Dit is een van de twee huizen in stad Groningen met de naam Sint Jacob. Dit huis had de oudste rechten en dateeert uit

Huis Sint Jacob 2

Dit huis is gebouwd in 1612, de voorgevel is rijk versierd met Jacobsschelpen en boven in de gevel staat het jaartal 1612. Waarschijnlijk bracht

Jacobskerk te Houwingaham

In Houwingaham stond vanaf de 13e eeuw een aan Jacobus gewijde kerk. Houwingaham lag in Reiderland. Dit gebied verdronk door een reeks stormvloeden, waarbij

Jacobuskerk

De huidige kerk in Kropswolde is een in 1773 gebouwde vervanger van een kerk uit de 14e eeuw. De middeleeuwse kerk was volgens Roemeling