Jacobalia

In het eerste nummer van de Jacobsstaf, voorjaar 1989, staat een artikel van Mireille Madou, getiteld: ‘Jacobalia in Nederland’, een inleiding op de serie ‘Jacobalia in Nederland’. Madou definieert Jacobalia als ‘sporen die de cultus van Sint-Jacobus in de beeldende kunsten in Nederland heeft nagelaten’.

In het vijftigste nummer van de Jacobsstaf, juni 2001, wordt het woord ‘sporen’ in de definitie van Madou nader uitgewerkt: het betreft niet enkel objecten in de beeldende kunsten zoals bijvoorbeeld kerken, beelden, schilderijen, maar ook andere zaken die samenhangen met de cultus van Sint-Jacobus zoals Sint-Jacobusgasthuizen en -broederschappen.

De werkgroep Cultuur en Geschiedenis is nog een stap verder gegaan en beschouwt alles wat in het verleden of heden in relatie staat met Sint-Jacobus en de bedevaart naar Santiago als Jacobalia, zo bv ook een straat die vernoemd is naar Sint-Jacobus.

kies een plaats kies een provincie kies een regio

Sint-Jacobsheren

In Dordrecht heeft een Sint Jacobsgilde bestaan dat veelal wordt aangeduid met de term Sint-Jacobsheren. Het gilde heeft sinds 1348 het Sint-Jacobsgasthuis beheerd. Behalve

Sint-Jacobsgasthuis 1a

Sinds 1348 bevond zich in Dordrecht een Sint-Jacobsgasthus aan de Grotekerksbuurt. Het gasthuis werd bestuurd door de Sint-Jacobsheren en het diende naast de sociëteitsfunctie

Sint-Jacobsgasthuis 1b

Nadat bij de grote stadsbrand in 1457 het gasthuis, de kapel en het termijnhuis verloren gegaan waren werden ze snel weer opgebouwd. Het gasthuis

Sint-Jacobskapel 1a

Deze kapel behoorde tot het Sint-Jacobsgasthuis aan de Grotekerksbuurt. Balen (p. 158) noemt deze kapel, evenals Lips (p. 127). Bij de stadsbrand van 1457

Sint-Jacobskapel 1b

Deze kapel behoorde tot het Sint-Jacobsgasthuis aan de Grotekerksbuurt. Balen (p. 158) noemt deze kapel, evenals Lips (p. 127). Na de stadsbrand van 1457

Sint-Jacobsaltaar 1

Dit altaar stond in de Sint-Jacobskapel behorend tot het Sint-Jacobsgasthuis aan de Grotekerksbuurt. Balen (p. 158) en Lips (p. 127) noemen het altaar in

Sint-Jacobsgesticht

Na de Reformatie werd de katholieke bevolkingsgroep sterk beperkt in hun mogelijkheden. Het duurde bijna twee eeuwen vóórdat het maatschappelijke leven weer opbloeide. Van

Sint-Jacobsstichting

Rond het midden van de 19e eeuw kwam de sociale zorg binnen het katholieke deel van de bevolking van Dordrecht geleidelijk op gang. Van

Pelgrimshuys

Het pand aan de Grotekerksbuurt dat nu Het Pelgrimshuys heet, staat op de plek waar vanaf 1348 het Sint-Jacobsgasthuis stond, dat bij de grote

Bovenlicht

In het bovenlicht boven de deur van het Pelgrimshuys bevindt zich een glas-in-loodraam met een afbeelding van Sint Jacobus met pelgrimshoed en pelgrimsstaf met

‘Jacobus’ Ziekenhuis

In 1913 waren het R.K. Ziekenhuis en het Sint-Jacobsgesticht samengevoegd tot de Sint-Jacobsstichting. Het ziekenhuis ontwikkelde zich verder op deze plek tot het in

Sint-Jacobskapel 2

Op het terrein van het katholieke ziekenhuis werd een kapel gebouwd. Deze kapel stond bekend als Sint-Jacobskapel, vermoedelijk door de historische plaats van het

Sint-Jacobsplein

Toen het ziekenhuis in 1989 verhuisd was naar Zwijndrecht is het gehele complex tussen de Grotekerksbuurt en de Houttuinen gesloopt. De kapel bleef behouden,

Sint-Jacobsgasthuis 2

Frijhoff noemt (p. 195) het bestaan van een Sint-Jacobsgasthuis aan de Groenmarkt, dus naast het veel bekendere aan de Grotekerksbuurt. Andere auteurs noemen het

Gevelsteen

Vlakbij de Grote Kerk is aan de voorgevel van Pottenkade 8 een gevelsteen uit 1613 ingemetseld met de volgende tekst:’Die mijnen naem wil weeten

Huis Sint-Jacob 1

Van Dalen (p 649) noemt vier huizen met de naam Sint-Jacob in Dordrecht. Het Huis Sint-Jacob in de Korte Breestraat droeg de gevelsteen die

Huis Sint-Jacob 2

Van Dalen (p. 649) vermeldt het Huis Sint-Jacob in de Nieuwkerkstraat in 1687. Zoals bij alle vier huizen met de naam Sint-Jacob is de

Huis Sint-Jacob 3

Van Dalen (p. 649) vermeldt in de Grote Spuistraat een huis met de naam Sint Jacob. Zoals bij alle huizen met de naam Sint

Huis Sint-Jacob 4

Van Dalen (p. 649) vermeldt voor 1563 een huis Sint-Jacob aan de Reedijk. Zoals bij alle huizen met de naam Sint Jacob is het

Huis Sint-Jacob in Galissien

Bij een inventarisatie in 1419 (aangehaald door Frijhof p. 226) van de huizen en hun bewoners wordt in het oudste deel van Dordrecht (ter

Sint-Jacobskapel 3

In de Grote of O.L.V. Kerk heeft een zijkapel bestaan gewijd aan Sint Jacob. Balen (p. 102) meldt dat en er is ook een

Sint-Jacobsaltaar 2 en -vicarie

Balen (p. 102) vermeldt een Sint-Jacobsaltaar in de Grote Kerk, maar geeft daarbij niet aan of het zich bevond in de Sint-Jacobskapel in deze

Sint-Jacobskapel 4

Van Dalen (p.708-709) geeft aan dat de Sint-Nicolaas- of Nieuwkerk in 1569 door brand verwoest is en hetzelfde jaar herbouwd en ingewijd werd. Tot

Sint-Jacobsbroederschap

Van Dalen (p. 711) vermeldt het bestaan van een Sint-Jacobsbroederschap, ook wel Sint-Jacobsgilde genoemd, dat verbonden was aan de Sint-Jacobskapel in de Sint-Nicolaas- of

Sint-Jacobsvicarie

Van Dalen (p. 711) vermeldt het bestaan van een vicarie verbonden aan de Sint-Jacobskapel in de Sint-Nicolaas- of Nieuwkerk. De rechten verbonden aan de

Achter Sint-Jacobsgasthuis

Het deel van de straat Houttuinen waar het perceel met het Sint-Jacobsgasthuis aan de Grotekerksbuurt aan de achterkant aan grensde, stond in 1392 volgens