Jacobalia

In het eerste nummer van de Jacobsstaf, voorjaar 1989, staat een artikel van Mireille Madou, getiteld: ‘Jacobalia in Nederland’, een inleiding op de serie ‘Jacobalia in Nederland’. Madou definieert Jacobalia als ‘sporen die de cultus van Sint-Jacobus in de beeldende kunsten in Nederland heeft nagelaten’.

In het vijftigste nummer van de Jacobsstaf, juni 2001, wordt het woord ‘sporen’ in de definitie van Madou nader uitgewerkt: het betreft niet enkel objecten in de beeldende kunsten zoals bijvoorbeeld kerken, beelden, schilderijen, maar ook andere zaken die samenhangen met de cultus van Sint-Jacobus zoals Sint-Jacobusgasthuizen en -broederschappen.

De werkgroep Cultuur en Geschiedenis is nog een stap verder gegaan en beschouwt alles wat in het verleden of heden in relatie staat met Sint-Jacobus en de bedevaart naar Santiago als Jacobalia, zo bv ook een straat die vernoemd is naar Sint-Jacobus.

kies een plaats kies een provincie kies een regio

Huis de Jonge St. Jacob

Het huis op nummer 9 in het huidige Maria Annastraatje (Kleine Sint Jacobsstraat 3) had als naam De jonge St. Jacob. De donker gekleurde

Gevelsteen De Jonge St. Jacob

De gevelsteen van het huis De Jonge St. Jacob in het huidige Maria Annastraatje (Kleine Sint Jacobsstraat 3) is verplaatst naar het huis Eewal

Sint Jacobssteeg

Dit is een benaming (vermeld in 1552) voor de Klokstraat en wel het gedeelte tussen de Sint Jacobsstraat en de oostelijker gelegen Grote Hoogstraat.

Steeg bij Sint Jacobskapel

Deze benaming (vermeld in 1485) voor het oostelijk deel van de Klokstraat dat tussen de Sint Jacobsstraat en de Grote Hoogstraat grenst aan het

Sint Jacobs- of Tontjepijp

Op de overgang van de Sint Jacobsstraat naar de Wirdumerdijk ligt een genmetselde boogbrug. De brug ligt ook op de scheiding van het Nauw

Sint Jacobspoort

De Sint Jacobspoort stond op het eind van de Sint Jacobsstraat. De aanleg van een nieuwe singelgracht (1481-1494) maakte een nieuwe poort aan de

Brede Sint Jacobsstraat

De naam Brede Sint Jacobsstraat kwam in 1705 voor als naam voor de Wirdumerdijk. In 1705 was de Sint Jacobspoort al lang verplaatst van

Straat nae Sint Jacobspoort

Dit is een duidelijke benaming voor de Wirdumerdijk, toen de Sint Jacobspoort in zuidelijke richting verplaatst was (genoemd in 1583 en 1597). “Nae” staat

Bij Sint Jacobspoort in Sint Jacobsstraat

Dit is een in 1594 en 1619 genoemde benaming voor de Wirdumerdijk nadat de Sint Jacobspoort in zuidelijke richting was verplaatst.

Prent 1

Op deze prent is Jacobus in een actieve loophouding afgebeeld. Zijn kleding is opgeschort. Hij draagt geen hoed. Er is wel een stralenkrans om

Prent 2

Op deze prent draagt Jacobus een loshangende mantel en geen hoed. In zijn rechter hand houdt hij een staf en in zijn linker hand

Prent 3

Van deze prent met een onbekende maker is in de collectie van het Fries museum geen afbeelding beschikbaar. Daarom kan niet vastgesteld worden of

Lepel

Op het uiteinde van een zilveren lepel staat een staande Jacobus afgebeeld. De afbeelding is van de achterkant en daardoor niet goed te zien.

Tafelschel

Van deze bronzen tafelschel in de vorm van een pelgrim is geen afbeelding in de collectie beschikbaar. De persoon heeft een wijde mantel met

Gemeentewapen

De gemeente Manaldumadeel had het gemeentehuis in Menaldum. In 2018 ging Menaldumadeel met Franekeradeel, Het Bildt en een deel van Littenseradeel op in de

Luidklok

Roemeling vermeldt dat de luidklok uit 1448 van de Hippolytuskerk in Olterterp is opgedragen ter ere van Maria en Jacobus.

Maria- en/of Jacobskerk a

Roemeling vermeldt dat de kerk in Olterterp vermoedelijk al in de 12e eeuw gesticht is. Deze kerk is in 1500 vervangen door de huidige.

Maria- en/of Jacobskerk b

Roemeling geeft aan dat de oorspronkelijke patroonheilige(n) van de uit 1415 stammende Sint Hippolytuskerk in Olterterp, Maria en of Jacobus zou(den) kunnen zijn op

Sint-Jacobuskerkje 1 (p.c.)

Er rest alleen nog een foto van de in 1909 afgebroken Sint-Jacobuskerk, die gelegen was midden op het kerkhof. De contouren van de kerk

Sint-Jacobuskerkje 2a

De Sint-Jacobuskerk, die midden op het kerkhof in Siegerswoude stond, is in 1909 afgebroken. Dit kerkhof lag aan de Beakendyk. Aan de Binnenwei is

Sint-Jacobuskerkje 2b

Nadat het in 1909 gebouwde kerkje kort na de oorlog was afgebrand is de kerk in 1949 aan de Binnenwei herbouwd. Deze kerk is

Gevelbord

Het bord is bevestigd op de buitenmuur van het Sint Jacobuskerkje. De tekst is in het Fries: Hear, meitsje my Jou sillge wei kenber

Sint-Jacobiparochie Sint-Jabik

Sint-Jacobiparochie is ontstaan toen in 1505 de aangeslibde kwelders van het Bildt bedijkt en ontgonnen werden. Het gebied was eigendom van de Duitse graaf

Sint-Jacobsburen

Sint-Jacobsburen is een naam waaronder Sint-Jacobiparochie ook bekend is. Het element buren komt vaker voor in plaatsnamen in Friesland en is afgeleid van buurt

Patroonheilige

Sint-Jacobiparochie behoort met Leeuwarden en Den Haag tot de drie plaatsen in Nederland waarvan Jacobus de Meerdere de patroonheilige is.

Sint-Jacobuskerk a

Tijdens de inpoldering en ontginning van het Bildt vanaf 1504 werd in het werk- en woonkamp Wijngaarden, dat later het dorp Sint-Jacobiparochie werd, een,

Sint-Jacobuskerk b

In 1570 kwam de stenen kerk gereed. Deze kerk werd gewijd aan Jacobus de Meerdere. Nog vóórdat de kerk gereed was werd pastoor Johannes

Groate Kerk

Sint-Jacobiparochie is ontstaan in 1505, toen Het Bildt werd ingedijkt. Het heette aanvankelijk ‘Wijngaarden’. Er ontstond een parochie, die aan Sint-Jacobus was toegewijd. In

Informatiecentrum NGSJ

Voor de arbeiders uit Wijngaarden die de in 1505 bedijkte kwelders van het Bildt ontginden was een kapel beschikbaar, toegewijd aan Sint Jacobus de

Icoon

In de Groate kerk of in het informatiecentrum bevindt zich een icoon van Sint Jacobus. Er zijn geen nadere bijzonderheden bekend over de voorstelling

Jabikshuus

Multifunctioneel centrum, gebouwd aan de achterzijde van de Groate Kerk.

Kunstwerk Boog

Met de opleving van de pelgrimage naar Santiago de Compostela ontwaakt ook de interesse voor dit Nederlandse ‘Santiago’. Met name de fietstocht van het

Kunstwerk Jacobsschelp

Het kunstwerk bestaat uit een in gele verf uitgevoerde schildering van het bekende logo van de tocht naar Santiago op het kerkplein. Het logo

Schelpsilhouet

De Groate Kerk in Sint-Jacobiparochie is het beginpunt van het Jabikspâd naar Hasselt in Overijssel. Dat pad vormt een aanlooproute naar Santiago de Compostela.

Dorpswapen

De heraldische beschrijving van het dorpswapen van Sint Jacobiparochie is: “Van blauw, omgekeerd en ingebogen gemanteld van rood; het rood beladen met twee heiligen,

Dorpsvlag

De dorpsvlag van Sint Jacobiparochie is afgeleid uit het dorpswapen en bestaat uit een rood vlak met daarin twee gele banen die verwijzen naar

Jabikspaad

Het Jabikspaad is een wandel- en fietsroute van Sint-Jacobiparochie naar Hasselt in Overijssel. Het kan daarmee een aanlooproute naar Santiago de Compostela zijn. Voor

Stempel

Het stempel van Sint Jabik. Een driehoekig stempel met in het midden de Jacobsschelp, symbool van de pelgrims naar Sint-Jacobus op het Sterreveld, Santiago

Sint-Jacobsaltaar en -prebende

Roemeling vermeldt een Sint-Jacobsaltaar in de Sint-Martinuskerk (de huidige Martinikerk) in Sneek en een daaraan verbonden prebende.

Wisselprijs Elfstedentocht

Een zilveren schaal, vervaardigd door J.A. van Houten, zilversmid te Leeuwarden. In de rand van de schaal zijn de wapens van de elf Friese